Zasady przyznawania stypendiów określa art. 209 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (ustawa 2.0).
Dla kogo stypendium doktoranckie?
Stypendium doktoranckie otrzymuje co do zasady każdy/a doktorant/ka kształcący/a się w szkole doktorskiej, z pewnymi wyjątkami.
Stypendium doktoranckiego nieotrzyma:
- doktorant/ka, który/a posiada stopień doktora/y,
- doktorant/ka, który/a otrzymał/a już stypendium doktoranckie w szkołach doktorskich przez łączny okres 4 lat (do okresu tego nie wlicza sie okresu zaiweszenia kształcenia oraz okresu kształcenia w szle doktorskiej w przypadku, o któym mowa w art. 206 ust. 2 Ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym)
- doktorant/ka pobierający/a wynagrodzenie w wysokości co najmniej 150% wysokości stypendium doktoranckiego przysługującego mu/jej zgodnie z ustawą, z tytułu zatrudnienia w związku z realizacją projektu badawczego, o którym mowa w art 119 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w okresie jego zatrudnienia.
Rozumiemieć przez to należy, że stypendium doktoranckiego nie otrzyma osoba, która już zdobyła taki stopień w innej dyscyplinie. Stypendium nie dostanie również doktorant/ka zatrudniony/a na uczelni jako asystent/ka albo pracownik/ca naukowy/a, chyba że zatrudnienie będzie dotyczyć udziału w grancie badawczym. Tak restrykcyjne ograniczenie obowiązuje jedynie do czasu uzyskania pozytywnej oceny śródrocznej, gdyż po spełnieniu tej przesłanki ubieganie się o stypendium w przypadku osoby pracującej jako asystent będzie możliwe, jednak przyznane środki będą mogły maksymalnie opiewać na kwotę równą 40 proc. stawki miesięcznej stypendium.
Wysokość stypendium doktoranckiego
Stawkę stypendium powiązano z wysokością minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej określaną w rozporządzeniu - od 01. stycznia 2023 r. wynagrodzenie profesora wynosi 7210,00 zł. (Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 2 stycznia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej, Dz. U. poz. 16)
Minimalna wysokość stypendium doktoranckiego to (brutto):
37 % wynagrodzenia profesora - do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa, czyli 2 667,70 zł
57 % wynagrodzenia profesora - po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa, czyli 4 109,70 zł
Stypendium może zostać dodatkowo zwiększone w przypadku doktorantów posiadających orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu, o którym mowa w art. 5 oraz art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Te osoby otrzymują stypendium doktoranckie w wysokości zwiększonej o 30 proc. pierwszej z wyżej wymienionych kwot.
Czy od stypendium trzeba odprowadzać ZUS?
Stypendium doktoranckie jest oskładkowane. Od roku akademickiego 2019/2020 podmiot prowadzący szkołę doktorską ma obowiązek zgłaszać doktorantów do ubezpieczenia społecznego. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne doktorantów jest kwota stypendium doktoranckiego łącznie z kosztami uzyskania i podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Składkę emerytalną finansują po połowie doktorant i płatnik składek (po 9,76 proc.). Część składki rentowej w wysokości 1,5 proc. podstawy finansuje ubezpieczony, a część w wysokości 6,5 proc. podstawy płatnik składek. Składkę wypadkową w całości płaci płatnik, a dobrowolną składkę chorobową (2,45 proc.) doktorant, jeśli na taką się zdecyduje.
W okresie zawieszenia kształcenia do ustalenia wysokości stypendium doktoranckiego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania zasiłku macierzyńskiego, z tym że przez podstawę wymiaru zasiłku rozumie się wysokość miesięcznego stypendium doktoranckiego, przysługującego w dniu złożenia wniosku o zawieszenie.
Aby właściwie ustalić wszystkie składowe prosić będziemy doktorantów o cykliczne składanie oświadczeń określających niezbędne dane do ich wyliczenia.
Czy podjęcie pracy i wcześniejsze oddanie rozprawy odbiera prawo do stypendium?
Ustawa nie przewiduje zakazu zatrudnienia na umowę zlecenie czy umowę o pracę w charakterze innym niż nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy. Dopuszczalne jest też samozatrudnienie. W takim wypadku składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne odprowadza uczelnia.
Doktorant/ka, który/a złożył rozprawę doktorską w terminie wcześniejszym niż termin ukończenia kształcenia przewidziany w programie kształcenia, otrzymuje stypendium doktoranckie do dnia, w którym upływa termin ukończenia kształcenia, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy.