Właśnie ukazała się najnowsza płyta CD w wykonaniu dr Urszuli Stawickiej: Vitae Pomeranorum - Zaginiony Świat Muzyki Pomorskiej

 

Projekt Vitae Pomeranorum Zaginiony Świat Muzyki Pomorskiej  ma na celu popularyzację i upowszechnianie wiedzy o tradycjach muzycznych dawnego Pomorza. Album w całości poświęcony jest twórczości kameralnej szczecińskiego organisty i kompozytora Christiana Michaela Wolffa (1707-1789). 

Życie muzyczne XVIII – to wiecznego Szczecina, po zakończeniu działalności twórców określanych mianem Szczecińskiej Szkoły Kantatowej,  nie znajdowało odpowiedniego klimatu do intensywnego rozwoju. Być może działający tu kantorzy i organiści nie dysponowali talentem wystarczającym do uznania ich za znaczniejszych kompozytorów epoki.  Na tym tle postać Christiana Michaela Wolffa wydaje się wyjątkowo ważną i niesłusznie zapomnianą.

W ostatniej dekadzie swojej aktywności zawodowej Wolff intensywnie zajął się działalnością kompozytorską, co wynikało z jego ambicji i chęci zwiększenia swojej popularności poza rodzimą Pomeranią. Skomponował i przekazał do druku zbiór Sei Sonate per il Clavicembalo Obligato, col Violino o Flauto Traverso, o Violetta, Composte Da Wolff In Stettin, Alle Spese Dell’Autore, 1776.

Kompozytor określa w wydawnictwie dokładną obsadę, która dla Sonat I, II III, V i VI jest zapisana do wykonania na klawesynie i skrzypcach lub flecie. Wyjątek stanowi IV ogniwo kolekcji, które alternatywnie przeznaczone jest na harfę i violettę lub violę da gamba. Dobór instrumentów jest konwencjonalny, nawiązujący do panujących w owym czasie tendencji kompozytorskich pisania sonat z wykorzystaniem instrumentu harmonicznego nie tylko w roli akompaniamentu (basso continuo), ale jako głosu prowadzącego o cechach koncertujących.

Można śmiało zauważyć, że jest to kontynuacja ujęcia formy zapoczątkowanej przez J. S. Bacha a następnie stosowanej przez jego synów J. Ch. Bacha oraz C. Ph. E. Bacha. Dało to początek rozwoju nowych horyzontów, rozpościerających się przez epokę klasyków – Mozarta i Beethoven, aż po późny romantyzm.  Twórczość Wolffa wydaje się rodzajem estetycznego otwarcia na nową tendencję przekształcenia formy sonatowej. Zjawisko to zaobserwować można w wielu dziełach niemieckich, włoskich i francuskich kompozytorów XVIII wieku m.in u J. M. Moltera, J.J.C. de Mondoville’a, co wynikało z rozwoju stylu koncertującego. Sonate auf Concertenart, jak zostały nazwane i opisane przez teoretyka Johanna Adolfa Scheibego  w 1740 roku.

Elementem łączącym poszczególne ogniwa cyklu Ch. M. Wolffa jest budowa, która w przypadku wszystkich sześciu Sonat jest dwuczęściowa, w czym zdecydowanie nawiązuje do stylu szkoły berlińskiej. Uwagę zwraca szczególnie partia instrumentu klawiszowego, napisana w stylu wirtuozowskim, bogato zdobionym. Operująca różnorodnymi i oryginalnymi tematami melodycznymi oraz modelami rytmicznymi, w tym tak charakterystycznym dla Wolffa wykorzystaniem rytmu lombardzkiego. Jako wytrawny organista doskonale porusza się w sztuce kontrapunktu, zgrabnie wprowadzając jej elementy, szczególnie w imitacjach pomiędzy głosami obu instrumentów. Cykl utrzymany jest w tonacjach durowych. Wyjątek stanowi Sonata III, napisana w tonacji a-moll, która w części pierwszej nawiązuje do stylu sentymentalnego, druga natomiast utrzymana jest w odmiennej  emocjonalnie manierze Sturm und Drang.

Praca nad materiałem muzycznym realizowana była w ramach zadania naukowo-badawczego Akademii Sztuki w Szczecinie pn. Zaginiony Świat Muzyki Pomorskiej Christian Michael Wolff- kompozytor szczeciński – cykl 6 Sonat na klawesyn i skrzypce.

Nagranie cyklu zrealizowane zostało w historycznych wnętrzach Pałacu w Przelewicach należącego za życia kompozytora do pomorskiego rodu von Schack. Sei Sonate per il Clavicembalo Obligato, col Violino o Flauto Traverso, o Violetta, Composte Da Wolff In Stettin, stanowią nie tylko świadectwo rozwoju muzyki kameralnej w XVIII wiecznym Szczecinie, ale także przywołanie zapomnianej współcześnie postaci kompozytora. Wartość Sonat należy ocenić, jako dowód dostosowania się twórców szczecińskich do panujących w ówczesnej Europie muzycznych tendencji stylistycznych. Stanowią one doskonały pomost pomiędzy twórczością J.  S.  Bach a dziełami W.A. Mozarta, wpisując się w berliński styl kompozytorów XVIII wieku, w którym „...Sztuka układania dźwięków w sposób przyjemny dla ucha...” (J.J. Rousseau) współistniała z emocjonalną i ekspresyjną estetyką okresu burzy i naporu.

Opracowanie
dr Urszula Stawicka 

 

Vitae Pomeranorum - Zaginiony Świat Muzyki Pomorskiej/The Lost World of Pomeranian Music Volumen III
Christian Michael Wolff/Sonaty
Sei Sonate per il Clavicembalo Obligato, col Violino o Flauto Traverso, o Violetta, Composte Da Wolff In Stettin, 1776
 
Wykonawcy:
Urszula Stawicka – klawesyn
Mikołaj Zgółka – skrzypce historyczne

 

Wydawnictwo: ProArte